Όγκοι κόγχου

• Τι είναι οι όγκοι κόγχου

Οι όγκοι κόγχου, ή όγκοι οφθαλμικού κόγχου, αναφέρονται σε οποιονδήποτε όγκο ο οποίος βρίσκεται στην οστέινη κοιλότητα στο εμπρόσθιο τμήμα του κρανίου. Αυτή η κοιλότητα είναι μια πολύπλοκη δομή η οποία περικλείει εκτός από τον οφθαλμό, μύες, νεύρα, αγγεία, συνδετικό και λιπώδη ιστό και αδένες.

Οι όγκοι κόγχου μπορεί να είναι καλοήθεις ή κακοήθεις, ενώ μπορεί να είναι πρωτοπαθείς (ο όγκος έχει πρωταρχική εστία τον κόγχο), δευτεροπαθείς (με επέκταση από γειτονικούς ιστούς όπως τα βλέφαρα, οι παραρρίνιοι κόλποι και το κρανίο) ή μεταστατικοί (ο όγκος αποτελεί μετάσταση άλλου πρωτοπαθούς όγκου σε άλλο σημείο του σώματος).

Κάποιοι από τους όγκους αυτούς είναι πιο συχνοί σε παιδιά, άλλοι όμως εμφανίζονται με μεγαλύτεροι συχνότητα σε ενήλικες.

• Όγκοι κόγχου στα παιδιά

Τα τριχοειδικά αιμμαγειώματα είναι οι  πιο συχνοί καλοήθεις  παιδιατρικοί όγκοι κόγχου. Συνήθως υποχωρούν αυτόματα και δεν χρήζουν θεραπείας. Ωστόσο, αν βρίσκονται στο άνω βλέφαρο και παρεμποδίζουν την όραση, χρειάζονται θεραπεία με τη συστηματική χορήγηση βήτα-αναστολέων.

Άλλοι καλοήθεις όγκοι κόγχου είναι οι δερμοειδείς κύστες, λεμφαγγειώματα, και ιστιοκυτταρικοί όγκοι.

Η θεραπεία των δερμοειδών κύστεων είναι η χειρουργική αφαίρεση. Μικρά λεμφαγγειώματα τα οποία δεν προκαλούν συμπτώματα μπορούν να παρακολουθούνται κλινικά. Για μεγαλύτερου μεγέθους λεμφαγγειώματα, ή στις περιπτώσεις που αυτά προκαλούν συμπτώματα, οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν χειρουργική μείωση του μεγέθους του όγκου κόγχου, ή σκληροθεραπεία εντός του όγκου.

Tο ραβδομυοσάρκωμα είναι ο πιο συχνός πρωτοπαθής κακοήθης παιδιατρικός όγκος κόγχου. Στην περίπτωση που το ραβδομυοσάρκωμα είναι δυνατόν να εξαιρεθεί, αφαιρείται  χειρουργικά, ακολουθούμενο από χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία κόγχου.

Το νευροβλάστωμα, το σάρκωμα Ewing, ο όγκος του Wilms, και οι διάφορες μορφές λευχαιμίας είναι οι πιο συχνοί μεταστατικοί παιδιατρικοί όγκοι. Οι εστίες της λευχαιμίας συνήθως αντιμετωπίζονται με ακτινοθεραπεία κόγχου, χημειοθεραπεία, ή συνδυασμό.

• Όγκοι κόγχου σε ενήλικες

Το συραγγώδες αιμαγγείωμα (ή συραγγώδης φλεβική δυσπλασία) είναι ο πιο συχνός καλοήθης όγκος κόγχου στους ενήλικες. Η αντιμετώπιση εξαρτάται κυρίως από την παρουσία ή όχι συμπτωμάτων. Όσον αφορά μικρούς όγκους χωρίς συμπτώματα, συνίσταται παρακολούθηση. Σε πιο μεγάλους όγκους που προκαλούν διπλωπία, προβλήματα στην όραση ή σημαντική πρόπτωση, συνιστάται χειρουργική αφαίρεση.

Το λέμφωμα είναι μια μορφή καρκίνου του αίματος, όπου συγκεκριμένα λευκά αιμοσφαίρια (τα λεμφοκύτταρα) υφίστανται καρκινική μεταλλαγή. Το λέμφωμα του κόγχου είναι υπεύθυνο για το 55% των κακοήθων όγκων κόγχου στους ενήλικες. Τα λεμφώματα του κόγχου είναι συνήθως Β κυττάρων και τυπικά χαμηλής κακοήθειας. Μπορεί να είναι αμφοτερόπλευρα και ταυτόχρονα, και να βρίσκονται μεμονωμένα στον κόγχο ή να αποτελούν τμήμα μιας συστημικής νόσου.

Η θεραπεία είναι με ακτινοβολία , θεραπεία η οποία προκαλεί ελάχιστες παρενέργειες. Ωστόσο η συμπληρωματική θεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα έναντι ενός κυτταρικού υποδοχέα επιφανείας (CD20) θα πρέπει να βρίσκεται στα υπ'όψιν, ειδικά αν το λέμφωμα είναι συστημικό.

Άλλοι όγκοι κόγχου σε ενήλικες είναι:
 

• Μηνιγγιώμα - όγκος που προέρχεται από τις μήνιγγες, τον προστατευτικό υμένα που καλύπτει τον εγκέφαλο και το οπτικό νεύρο
• Σβάννωμα /νευροίνωμα - από τα κύτταρα του Schwann που περιβάλλουν τα νεύρα
• Γλοίωμα οπτικού νεύρου - από τα γλοία κύτταρα, τα προστατευτικά κύτταρα του εγκεφάλου
• Οστέωμα, οστεοποιούμενο ίνωμα - όγκοι που προέρχονται από τα οστά
• Λεμφαγγειώμα, αιμαγγειοπερικυτώμα - από το αγγειακό σύστημα
• Σαρκώμα - από τον λιπώδη ιστό ή τους μύες
• Όγκοι των παραρρίνιων κόλπων και βλενογονοκήλες - όγκοι που προέρχονται από τους παραρρίνιους κόλπους και επεκτείνονται στον κόγχο

• Όγκοι του δέρματος των βλεφάρων - περιλαμβάνουν το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, ή σπάνιους όγκους σαν το καρκίνωμα των σμηγματογόνων αδένων και το καρκίνωμα των κυττάρων  Merkel
• Μεταστατικοί όγκοι - όγκοι που έχουν πρωτοπαθή εστία σε άλλα σημεία του σώματος
• Όγκοι του δακρυϊκού αδένα - περιλαμβάνουν το πλειόμορφο αδένωμα, το αδενοειδές κυστικό καρκίνωμα, κακοήθεις μικτούς όγκους, και βλενοεπιδερμοειδή καρκινώματα

• Όγκοι κόγχου και συμπτώματα

Καθώς ο κόγχος είναι μια σχετικά μικρή περιοχή με ιδιαίτερη πυκνότητα ιστών, ακόμα και ένας μικρός όγκος είναι δυνατόν να προκαλέσει σημαντικά συμπτώματα και λειτουργικά προβλήματα.

Το πιο σύνηθες σύμπτωμα ενός όγκου κόγχου είναι η πρόπτωση. Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι :

• Διπλωπία
• Απώλεια όρασης ή αλλαγές στην όραση
• Έλλειψη συντονισμού στις οφθαλμικές κινήσεις
• Αίσθημα μουδιάσματος γύρω από τα μάτια
• Πόνος γύρω από τα μάτια
• Οίδημα ή πτώση βλεφάρου

Καθώς αυτά τα συμπτώματα ανήκουν και σε πολλές άλλες παθήσεις εκτός των όγκων κόγχου, οι ασθενείς με παρόμοια συμπτωματολογία πρέπει να εξετάζονται από ειδικό οφθαλμοπλαστικό χειρουργό αν υπάρχει υποψία όγκου κόγχου.

• Όγκοι κόγχου και διάγνωση

Για την διάγνωση των όγκων κόγχου χρειάζονται απεικονιστικές εξετάσεις. Τόσο η μαγνητική τομογραφία όσο και η αξονική τομογραφία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για αυτό το σκοπό.Κατά την εξέταση χρησιμοποιείται σκιαγραφικό, ώστε ο όγκος να απεικονίζεται καλύτερα και σε αντίθεση με τους υγιείς ιστούς.

Επιπρόσθετα, μπορεί να χρειαστεί βιοψία, ώστε ο όγκος να μπορεί να εξεταστεί ιστολογικά στο μικροσκόπιο, και με αυτόν τον τρόπο να τεθεί σαφής διάγνωση.

• Όγκοι κόγχου και θεραπεία

Η κατάλληλη θεραπεία των όγκων κόγχου είναι τις περισσότερες φορές (αλλά όχι όλες) η χειρουργική αφαίρεση. Εξαιτίας της ιδιαίτερα λεπτής δομής του οφθαλμού και των γύρω ιστών,  χρειάζεται ένας ειδικός χειρουργός κόγχου.

Όταν ο όγκος έχει επέκταση στους παραρρίνιους κόλπους ή στο κρανίο, απαιτείται συνεργασία πολλών ειδικών χειρουργών διάφορων ειδικοτήτων. Στις περιπτώσεις που ο όγκος δεν είναι δυνατόν να αφαιρεθεί, οι επιλογές μπορεί να είναι η στερεοτακτική ακτινοθεραπεία ή η χημειοθεραπεία.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με παθήσεις κόγχου όπως ανοφθαλμικός κόγχος, θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια, εξόφθαλμος, φλεγμονές κόγχου και κατάγματα κόγχου, ο βραβευμένος οφθαλμοπλαστικός χειρουργός Κος  Ιωάννης Μαυρικάκης θα δώσει την καλύτερη και πιο σωστή λύση στη πάθησή σας.