Θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια – Εξόφθαλμος

• Τι είναι η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια;

Η Θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια (ΘΟ), είναι μια φλεγμονή μέσα στον κόγχο και την οφθαλμική κοιλότητα εξαιτίας της δυσλειτουργίας του θυρεοειδή αδένα. Η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα.

• Συμπτώματα Θυρεοειδικής Οφθαλμοπάθειας;

Ο θυρεοειδής αδένας, που βρίσκεται στο πρόσθιο μέρος του τραχήλου, παράγει ορμόνες που βοηθούν στην ρύθμιση του μεταβολισμού (η διαδικασία στην οποία ο οργανισμός μετατρέπει την τροφή σε ενέργεια). Σε έναν μικρό αριθμό ανθρώπων, ο θυρεοειδής αδένας δυσλειτουργεί και παράγει περισσότερες ορμόνες από τις ανάγκες του σώματος. Αυτό καλείται υπερθυρεοειδισμός, ή νόσος του Graves. Ασθενείς με υπερθυρεοειδισμό μπορεί να έχουν οποιοδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα:

•    διογκωμένο θυρεοειδή αδένα (βρογχοκήλη)
•    μη καλή ανοχή στη θερμότητα
•    εφιδρώσεις
•    αύξηση της όρεξης και απώλεια βάρους
•    τρόμος χειρών
•    αίσθημα παλμών
•    κόπωση
•    ανησυχία, νευρικότητα

• Τι μπορεί να προκαλέσει η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια;

Η νόσος του Graves μπορεί να έχει διάφορες επιπτώσεις στα μάτια. Τα συμπτώματα ποικίλουν από ασθενή σε ασθενή.

Σε πολλούς ασθενείς τα οφθαλμολογικά συμπτώματα αρχίζουν μόλις ο θυρεοειδής αδένας τους γίνεται υπερδραστήριος. Σε μερικούς τα συμπτώματα εμφανίζονται προτού να διαγνωσθεί ο υπερθυρεοειδισμός, ενώ σε άλλους τα συμπτώματα μπορούν να εμφανιστούν μήνες ή έτη αργότερα.

Συνήθως επηρεάζονται και τα δύο μάτια, εντούτοις μπορεί να μην επηρεαστούν στον ίδιο βαθμό. Η νόσος συνήθως προσβάλει γυναίκες μέσης ηλικίας.

• Ποια είναι τα συμπτώματα της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας;
  

Μερικά απο τα πιο συχνά οφθαλμολογικά προβλήματα που συνδέονται με την θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια είναι...

Εξόφθαλμος - Προβολή (προεξοχή) οφθαλμών 
Η υπερπαραγωγή θυρεοειδικών ορμονών προκαλεί διόγκωση των μυών και του λίπους γύρω από το μάτι με αποτέλεσμα να το ωθούν προς τα έξω (εξόφθαλμος). Ο εξόφθαλμος είναι ένα χαρακτηριστικό σύμπτωμα του υπερθυρεοειδισμού όπου οι ασθενείς φαίνονται σαν να έχουν ενα συνεχές έντρομο βλέμμα.

Ανάσπαση/κατάσπαση βλεφάρων
Ο συνδυασμός του οιδήματος των βλεφάρων και της προεξοχής των ματιών, αναγκάζει τα βλέφαρα να αφήσουν ακάλυπτο το λευκό του ματιού επάνω και κάτω από την ίριδα.

Ξηροφθαλμία
Λόγω της προεξοχής των ματιών και της ανάσπασης/κατάσπασης των βλέφαρων, τα μάτια εκτίθενται περισσότερο στα στοιχεία του περιβάλλοντος, όπως ο αέρας και η σκόνη, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να τα αισθάνονται πολύ ξηρά.

Η ξηροφθαλμία μπορεί να έχει διάφορες επιπτώσεις όπως:
•    ερεθισμό του ματιού
•    φλεγμονή του ματιού
•    αύξηση των δακρύων
•    ευαισθησία στο φώς
•    θολή όραση
•    έλκη στον κερατοειδή
•    ουλή στον κερατοειδή
•    απώλεια όρασης

Διπλωπία
(οι ασθενείς βλέπουν τα αντικείμενα διπλά). Οι μύες του οφθαλμού που διογκώνονται μπορεί να προκαλέσουν διπλωπία, η οποία μπορεί να είναι μόνιμη ή μόνο σε ορισμένες βλεμματικές θέσεις. Η παρατεταμένη και μεγάλη διόγκωση των μυών του οφθαλμού, μπορεί επίσης να συμπιέσει και να βλάψει το οπτικό νεύρο, προκαλώντας απώλεια όρασης.

«Σακούλες» κάτω απο τα μάτια
Το οίδημα των βλεφάρων σε συνδυασμό με την πρόπτωση του λίπους προκαλεί την εμφάνιση της «σακούλας» κάτω από τα μάτια και κάνει τους ασθενείς να φαίνονται πρόωρα γερασμένοι.

• Ποια είναι η φυσική εξέλιξη της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας (ΘΟ);

Τα πρώτα δύο χρόνια της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας, ειναι συχνό να παρουσιάζονται διακυμάνσεις των παραπάνω συμπτωμάτων. Είναι απαραίτητο καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της περιόδου ο ασθενής να παρακολουθείται απο έναν εξειδικευμένο οφθαλμίατρο. Μετά από αυτήν την περίοδο, η ασθένεια σηνήθως σταθεροποιείται.

Όμως ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών εξακολουθεί να έχει εξόφθαλμο, ανάσπαση/κατάσπαση βλεφάρων, ή και διπλωπία που απαιτεί πρόσθετη εξειδικευμένη χειρουργική αντιμετώπιση.

• Πώς αντιμετωπίζεται η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια - Εξόφθαλμος;

Ο εξειδικευμένος οφθαλμοπλαστικός χειρουργός θα ελέγξει τον εξόφθαλμο και την ανάσπαση/κατάσπαση βλεφάρων με ειδικές μετρήσεις ακριβείας. Εάν η διαβάθμιση των μετρήσεων με την πάροδο του χρόνου δείχνει επιδείνωση, απαιτείται ειδική αγωγή, χειρουργική και μη.

Η μη χειρουργική αντιμετώπιση περιλαμβάνει:
•    χρήση τεχνητών δακρύων και οφθαλμικής αλοιφής για ανακούφιση από την ξηροφθαλμία
•    ανύψωση του κεφαλιού κατά την διάρκεια της νύχτας με μαξιλάρια, για ελάττωση του οιδήματος
•    τοποθέτηση ψυχρών επιθεμάτων (κομπρέσες) στα μάτια για ανακούφιση από τον ερεθισμό και την φλεγμονή
•    χρησιμοποίηση γυαλιών ηλίου για ανακούφιση απο την φωτοευαισθησία
•    χρησιμοποίηση γυαλιών με πρίσματα για μείωση της διπλωπίας
•    λήψη κορτιζόνης ή άλλων ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων, για βελτίωση του οιδήματος των οφθαλμικών μυών  και της φλεγμονής
•    Η τοπική ακτινοβολία είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος μείωσης της διόγκωσης  των ιστών γύρω από το μάτι και της αποσυμπίεσης του οπτικού νεύρου. Η χρησιμοποιούμενη δόση είναι πολύ χαμηλή και επομένως πολύ ασφαλής.

Η χειρουργική αντιμετώπιση περιλαμβάνει:
•    αποκατάσταση της θέσης των οφθαλμών, επιτρέποντας σε αυτά να κινηθούν προς τα πίσω σε μια φυσιολογικότερη θέση (αποσυμπίεση κόγχου)
•    διόρθωση της θέσης των μυών του οφθαλμού για την βελτίωση της διπλωπίας (χειρουργείο στραβισμού)
•    ρύθμιση τη θέσης των πάνω και κάτω βλεφάρων για να βελτιωθεί το έντρομο βλέμμα του ασθενή και να αποκατασταθεί η λειτουργικότητα των βλεφάρων. Η αφαίρεση του υπερβολικού λίπους από τα βλέφαρα μπορεί επίσης να βελτιώσει την εμφάνισή τους (βλεφαροπλαστική).
•    Αποσυμπίεση του οπτικού νεύρου για την διατήρηση της όρασης

• Χειρουργική αντιμετώπιση της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας - Εξόθφαλμος

Διαχωρίζουμε την χειρουργική αντιμετώπιση της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας σε επείγουσα στην οξεία ενεργό φάση και σε προγραμματισμένη παρέμβαση στην χρόνια σταθερή φάση. Ενδείξεις για άμεση εγχείρηση (αποσυμπίεση οφθαλμικού κόγχου) είναι η απώλεια όρασης από την πίεση του οπτικού νεύρου (δυσθυρεοειδική οπτική νευροπάθεια) και η σοβαρή κερατοπάθεια από έκθεση.

Ευτυχώς, η σύγχρονη φαρμακευτική θεραπευτική αντιμετώπιση έχει καταστήσει την επείγουσα αποσυμπίεση σπάνια. Έτσι η αποσυμπίεση του οφθαλμικού κόγχου ως επί των πλείστον σήμερα χρησιμοποιείται για την επαναφορά των οφθαλμών πίσω στην φυσιολογική τους θέση.

Η αποσυμπίεση περιλαμβάνει την αφαίρεση των οστέινων τοιχωμάτων του οφθαλμικού κόγχου έτσι ώστε να μεγαλώσει ο κόγχος και να μειωθεί ο εξόφθαλμος. Ταυτόχρονη αφαίρεση τμήματος κογχικού λίπους γίνεται για ακόμα καλύτερο αποτέλεσμα.

Η χειρουργική τεχνική είναι ελάχιστα παρεμβατική, συνήθως μέσω μιας μικρής τομής σε πτυχή του δέρματος. Η πιο συνηθισμένη επιπλοκή είναι αυτή της πρόκλησης ή της επιδείνωσης προϋπάρχουσας διπλωπίας. Αυτό συμβαίνει σε περίπου 15% των περιπτώσεων.

Αν η διπλωπία επιμένει, μπορεί να ελεγχθεί με πρίσματα ή με χειρουργική επέμβαση των μυών του οφθαλμού (χειρουργείο στραβισμού) προκειμένου να ευθυγραμμιστούν καλύτερα τα δύο μάτια. Αυτό συνήθως πραγματοποιείται με τη μορφή χειρουργείου ημέρας, χωρίς την παραμονή του ασθενή στο νοσοκομείο.

Τέλος, ακολουθεί χειρουργείο για την ρύθμιση τη θέσης των πάνω και κάτω βλεφάρων για να βελτιωθεί το έντρομο βλέμμα και να αποκατασταθεί η λειτουργικότητα των βλεφάρων. Η αφαίρεση του υπερβολικού λίπους και της περίσσειας του δέρματος από τα βλέφαρα (βλεφαροπλαστική) μπορεί επίσης να βελτιώσει την εμφάνισή τους.

• Ποιοι είναι οι κίνδυνοι και επιπλοκές της επέμβασης;

Οι επιπλοκές απο την επέμβαση της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας είναι ελάχιστος μωλωπισμός ή οίδημα, τα οποία θα υποχωρήσουν σε μία έως δύο εβδομάδες. Η αιμορραγία και η μόλυνση, που είναι πιθανοί κίνδυνοι με οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση, είναι πολύ ασυνήθιστα.

• Είναι η χειρουργική επέμβαση της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας αποτελεσματική;

Οι διαταραχές των ματιών που προκαλούνται από τον υπερθυρεοειδισμό μπορούν συνήθως να διορθωθούν  με μεγάλη επιτυχία, τόσο λειτουργικά όσο και αισθητικά.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με παθήσεις κόγχου όπως Ανοφθαλμικού κόγχου, θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια και όγκων οφθαλμικού κόγχου, ο βραβευμένος οφθαλμοπλαστικός χειρουργός, Κος Μαυρικάκης Ιωάννης θα δώσει την καλύτερη και πιο σωστή λύση στη πάθησή σας.